Thông tin tại Hội nghị trực tuyến trao đổi chia sẻ kinh nghiệm trong triển khai dự án đường cao tốc được Bộ GTVT tổ chức ngày 1/6, ông Lê Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, từ năm 2020 đến nay, Quốc hội, Chính phủ đã dành nguồn lực lớn để đầu tư các đường cao tốc. 

Hiện, 566 km đường cao tốc đã hoàn thành đưa vào khai thác (trong đó có 166 km do các địa phương đầu tư hoặc là cơ quan chủ quản), nâng tổng số đường cao tốc của nước ta đến nay lên 1.729 km.

Bộ GTVT và các địa phương cũng đã và đang hoàn thành các thủ tục để chuẩn bị khởi công xây dựng khoảng 700 km, trong đó địa phương thực hiện khoảng 400 km; thu xếp nguồn vốn để sau năm 2025 triển khai khoảng 900 km, trong đó địa phương thực hiện khoảng 750 km.

Để đạt được kết quả này, Bộ GTVT đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết trong đó có một số cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai trong việc gỡ vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB), nguồn mỏ vật liệu...

Tăng cường kiểm tra hiện trường, đôn đốc các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, tư vấn, nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, yêu cầu các đơn vị kiểm soát chặt chẽ chất lượng; tổ chức họp giao ban kiểm điểm tiến độ định kỳ và đột xuất, đồng thời nghiêm khắc phê bình, kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu của các chủ đầu tư, ban quản lý dự án có dự án chậm tiến độ.

Kinh nghiệm của các địa phương

Tại hội nghị, ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội chia sẻ, các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông nói chung và đường cao tốc nói riêng quy mô lớn, đi qua nhiều địa bàn, khối lượng GPMB lớn.

Riêng với dự án Vành đai 4 TP. Hà Nội, để GPMB sớm, Hà Nội đã đề xuất và được chấp thuận tách công tác bồi thường, tái định cư thành dự án thành phần độc lập, ứng vốn cho việc bồi thường, GPMB; thực hiện GPMB khi dự án GPMB chưa được phê duyệt làm cơ sở bố trí kế hoạch đầu tư công hàng năm, nhờ đó đảm bảo việc GPMB đi trước một bước.

Cũng chia sẻ về công tác GPMB, hỗ trợ tái định cư, ông Nguyễn Văn Hoà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang thông tin: Quá trình triển khai dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông, địa phương đã chỉ đạo rà soát sửa đổi, bổ sung các chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc thẩm quyền quy định của tỉnh để kịp thời, đảm bảo nguyên tắc giá trị bồi thường bằng giá trị xây dựng mới của tài sản bị thiệt hại và bố trí cho người dân có chỗ ở tốt hơn sau khi giải tỏa. Từ đó tạo được sự đồng thuận của người dân trong công tác thu hồi đất, bàn giao mặt bằng đảm bảo tiến độ theo chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh.

Tại phía Nam, Giám đốc Sở GTVT TPHCM Trần Quang Lâm cũng chia sẻ về kinh nghiệm trong triển khai dự án đường Vành đai 3 - dự án giao thông quy mô lớn nhất từ trước đến nay ở miền Nam.

Ông Lâm nhận định: Khối lượng công việc khổng lồ, nhưng các đơn vị đã nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu khởi công trước ngày 30/6 theo tiến độ yêu cầu của Chính phủ.

Công tác chuẩn bị dự án là khâu mất rất nhiều thời gian, do đó cần phải được quan tâm rà soát chặt chẽ, kỹ lưỡng ngay từ đầu, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến quy hoạch ngành, quy hoạch xây dựng, hướng tuyến, quy mô công trình, quy mô GPMB và các cơ chế, chính sách triển khai dự án.

Tiếp tục sửa đổi thủ tục về cấp phép mỏ vật liệu

Trước một số khó khăn vướng mắc về mỏ vật liệu được các địa phương nêu ra để triển khai dự án, ông Trần Văn Phương, Cục Phó Cục Khoáng sản (Bộ TN&MT) cho biết, thời gian tới sẽ có nhiều đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến thủ tục cấp phép các mỏ vật liệu để rút ngắn tối đa thời gian cấp phép, đảm bảo thời gian triển khai các dự án trọng điểm quốc gia. Ngoài ra, ông Phương đề nghị UBND các tỉnh có vướng mắc gửi văn bản về Bộ TN&MT, từ đó, Bộ này sẽ có văn bản trả lời các tỉnh có vướng mắc chung để cụ thể, chi tiết.

Liên quan đến việc biến động giá vật liệu, đại diện Bộ Xây dựng đề nghị UBND cấp tỉnh thời gian tới cần công bố giá vật liệu kịp thời, đủ danh mục, bám sát giá thị trường, công tác chuẩn bị đầu tư dự án cần kỹ lưỡng hơn để có nghiên cứu phương pháp giá trong hợp đồng phù hợp, giảm tối đa ảnh hưởng do biến động giá gây ra trong quá trình thực hiện.

Thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm để có giải pháp tốt hơn

Khái quát tiến độ triển khai các dự án, Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết: Cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã triển khai 11 dự án, đưa vào khai thác 6 dự án, trong đó có 1 dự án PPP, 5 dự án còn lại trong đó 3 dự án phải hoàn thành trong năm 2023, 2 dự án hoàn thành trong năm 2024.

Đặc biệt, tháng 6 này, một loạt những dự án phân cấp cho địa phương sẽ tổ chức khởi công, xây dựng như: Châu Đốc-Cần Thơ-Cần Đề, Đồng Nai-Vũng Tàu, Nha Trang-Buôn Ma Thuột, phía Bắc có tuyến Tuyên Quang-Hà Giang, Đồng Đăng-Trà Lĩnh.

Qua quá trình thực hiện, Bộ GTVT nhận thấy cần thiết phải tổ chức thường xuyên hội nghị chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm từ thực tiễn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chuẩn bị dự án, lập dự án đầu tư, chuẩn bị đầu tư, quản lý thi công... để rút ra những bài học, kinh nghiệm, giải pháp nhằm triển khai thực hiện các dự án sao cho vừa đảm bảo chất lượng, tiến độ, mỹ thuật, môi trường và an ninh trật tự.

Lắng nghe những bài học kinh nghiệm của các địa phương, cũng như những vướng mắc mà các địa phương đang gặp phải, Thứ trưởng Lê Đình Thọ đề nghị Cục Quản lý đầu tư xây dựng tiếp thu, tổng hợp ý kiến của các địa phương, bộ, ngành, đơn vị để hoàn chỉnh báo cáo hội nghị gửi Thủ tướng Chính phủ.

Thứ trưởng cũng rút ra các bài học kinh nghiệm để áp dụng trong triển khai các dự án đường cao tốc. Đó là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; đẩy mạnh phân công, phân cấp cho địa phương, giao nhiệm vụ cụ thể, chi tiết cho từng đơn vị để xây dựng kế hoạch khả thi, gắn trách nhiệm để kiểm điểm tiến độ đúng đối tượng.

Ngoài ra còn cần nêu cao tinh thần quyết tâm chính trị lớn, dù nội dung công việc phức tạp, không nản chí mà tìm mọi giải pháp để vượt qua.

Cùng với đó là sự vào cuộc đồng bộ lãnh đạo, chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương đã giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc, điểm nghẽn thuộc thẩm quyền của các bộ, ngành, chính quyền địa phương; sự mạnh dạn đề xuất sửa đổi cơ chế chính sách giúp tạo ra hành lang pháp lý mới, thông thoáng, thuận lợi khi triển khai các dự án; sự đổi mới trong khâu chỉ đạo điều hành, xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm rõ ràng gắn với thường xuyên kiểm tra, giám sát.

Thứ trưởng cũng đánh giá cao việc cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ trong quản lý đầu tư xây dựng thời gian qua và đề nghị đối với những vướng mắc về mỏ vật liệu cần tạo nên hành lang pháp lý mới, muốn làm được cần nghiên cứu để sửa đổi Luật.

Lựa chọn nhà thầu thật sự có năng lực

Ngoài ra, Thứ trưởng lưu ý công tác lựa chọn nhà thầu cần chọn nhà thầu có năng lực, có đủ nhân lực, phương tiện, máy móc thi công để đáp ứng kịp thời tiến độ; tăng cường sự trao đổi kinh nghiệm giữa các địa phương để chọn lọc phương pháp, cách làm phù hợp với từng địa phương giúp triển khai dự án nhanh, khả thi, chất lượng, hiệu quả.

Đặc biệt, Thứ trưởng Lê Đình Thọ cũng cho biết, trên cơ sở kết luận của thanh tra, kiểm toán, cơ quan điều tra thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã soạn ra một quyển sổ tay những trường hợp sai sót trong triển khai dự án đường cao tốc để các nhà thầu, ban quản lý dự án, đơn vị thi công… lưu ý, rút kinh nghiệm để tránh lặp lại các sai sót này.

"Khối lượng công việc còn rất nhiều, trong khi nhân lực hạn chế, chúng ta cần phải đổi mới tư duy, phương pháp làm việc để đáp ứng công việc, đảm bảo công trình kịp tiến độ, chất lượng”, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ yêu cầu.